Psychische problemen bij ouderen worden nog steeds miskend

In zijn beleidsverklaring haalt premier De Croo aan dat de coronaperiode mentaal zwaar was.  De premier legt hierbij de nadruk op jongeren: 1 op 6 jongeren zou kampen met psychische problemen. Omwille van hen wil de regering meer inzetten op mentale gezondheid. Bij Vief zijn we opgetogen over de extra aandacht voor mentale gezondheid en de aandacht voor jongeren hun psychische problemen. Maar we hadden ook graag enige aandacht gekregen voor psychische problemen bij ouderen: immers kampt 1 op 5 van de 65- tot 74-jarigen met psychische problemen, voor 75-plussers is dit zelfs 1 op 3.

De pandemie is een zware periode geweest voor iedereen, maar ouderen zijn heel zwaar getroffen in deze crisis. De zware isolatie die sommige ouderen opgelegd werd, de grote verliezen in hun omgeving en de negatieve berichtgeving over ouderen hebben een nefaste impact gehad op hun mentaal welzijn. Na deze moeilijke periode is het dus zeker aangewezen om aandacht te hebben voor de mentale gezondheid van ouderen.

Psychische problemen bij ouderen is een onderbelichte problematiek en dit gebrek aan aandacht is deel van het probleem. Depressieve gevoelens en suïcidale gedachten bij ouderen worden te vaak genormaliseerd. Alsof mentaal lijden een normaal onderdeel zou zijn van ouder worden. Deze onterechte normalisering heeft als gevolg dat ouderen niet de geschikte hulp krijgen. Dit terwijl zelfmoordpogingen bij ouderen vaker een dodelijke afloop kennen dan bij jongere leeftijdsgroepen.

De hulp die ouderen wel krijgt, is te vaak berust op het toedienen van medicatie. Er is een te sterke afname van psychotherapie als behandeling in geval van depressie bij ouderen. Een bijkomend probleem is dat opleidingen te weinig aandacht hebben voor de specifieke psychologische noden van ouderen. Ouderen kunnen een bijkomende kwetsbaarheid hebben voor het ontwikkelen van psychologische problemen, omdat deze fase van het leven meer gepaard kan gaan met verlies: het verlies van een partner en/of vrienden, verlies van autonomie en zelfstandigheid, verlies van een woning en financieel verlies. Deze zware verliezen worden te weinig als dusdanig gekaderd. Hierdoor krijgen ouderen wederom niet de nodige begeleiding bij de verwerking ervan.

Bijkomend kan het ervaren van isolatie en eenzaamheid toenemen bij het ouder worden. Zowel sociale isolatie als eenzaamheid kunnen een factor zijn voor het ontwikkelen van psychologische problemen. Maar ook ouderen die al heel hun leven psychologische problemen hebben, vinden minder gemakkelijk de zorg die ze nodig hebben naarmate ze ouder worden. Psychologische problemen bij ouderen is dus zeker een problematiek die extra aandacht, zorg en middelen verdient.

Karolien Favoreel
Stafmedewerker beeldvorming en participatie
Vief vzw 

Een uitgebreidere tekst is verschenen in Knack en is hier te lezen. 

Bronnen

1. Campagne Kopzorgen verdienen zorg, van de Ouderraad, https://kopzorgen.be

2. Bodner, E., Palgi, Y. &Wyman, M.F. (2018). Ageism in Mental Health Assessment and Treatment of Older Adult, Chapter 15 in ‘Contemporary Perspectives on Ageism’, Ayalon, L. & Tesch-Römer, C. (eds.)

3. Van Orden, K. & Deming Charlene (2018). Late-life suicide prevention strategies: current status and future directions, Curr Opin Psychol

4. Wand, A., Verbeek, H., Hanon, C., Augusto de Mendonça Lima, C. A., Rabheru, K.,& Peisah, C. (2021) ‘Is Suicide the End Point of Ageism and Human Rights Violations? Publication: The American Journal of Geriatric Psychiatry’ in The American Journal of Geriatric Psychology

5. WHO (2017). https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-health-of-older-adults

6. Covid Ageism as a Public Mental Health Concern, Kessler, E-M. & Bowen C-E., The Lancet, Vol 1, Oktober 2021.