Kan je te oud zijn om president te worden?

donderdag, 19 november, 2020

Joe Biden, de man die Amerika voor - minstens - de volgende 4 jaar zal leiden, breekt records. Met zijn 78 jaar is hij de oudste Amerikaan ooit die president wordt. Hiermee zal hij bij aanvang van zijn ambtstermijn maar liefst 8 jaar ouder zijn dan zijn voorganger Donald Trump. Zijn leeftijd blijft echter niet onbesproken. Velen vragen zich af of hij niet te oud is om zijn presidentsfunctie optimaal te kunnen uitvoeren.

Leeftijd brengt ervaring en wijsheid

In Amerika gelden geen maximale leeftijdsvoorwaarden om je als presidentskandidaat te kunnen stellen. Je dient er enkel geboren te zijn, er minimaal 14 jaar te wonen en minstens 35 jaar oud te zijn. De achterliggende gedachte is dat hoe ouder iemand is, hoe meer ervaring en wijsheid de persoon heeft om een land te besturen. Ook Biden zelf ziet enkel de voordelen van zijn leeftijd in en pakt er graag mee uit dat zijn ouderdom hem ervaring, wijsheid en een groot kritisch vermogen heeft gebracht.

Bidens parlementaire kennis kan absoluut niet worden ontkend. Hij is voor velen een vertrouwd gezicht. De kersvers verkozen president heeft er immers al een lange loopbaan in de politiek opzitten, met als hoogtepunt zijn acht jaar durende vicepresidentschap onder Barack Obama. Van dichtbij heeft Joe Biden dus gezien én ervaren hoe zijn takenpakket er voor de komende jaren uitziet. Het staat buiten kijf dat deze politieke ervaringen een belangrijke meerwaarde bieden en gunstig kunnen zijn voor zijn nieuwe ambtsfunctie.

Toch is niet iedereen opgezet met een ‘oude’ president. Voormalig Amerikaans president Jimmy Carter, die met zijn 95 jaar de oudste nog levende ex-president is, opperde in een interview zelfs een maximumleeftijd voor het presidentschap in te voeren. Tijdens datzelfde interview keek hij terug op zijn eigen presidentstermijn en stelde hij dat hij “als 80-jarige onmogelijk de taken had kunnen uitvoeren die bij het presidentschap horen”. Hiermee onderschrijft Carter de standpunten van menig sceptici die Bidens leeftijd voornamelijk als een beperking en nadeel beschouwen. Zo wordt er in de media bezorgdheid geuit over zijn vermogen om nog vier jaar lichamelijk en geestelijk fit te blijven.

Bekommernissen over leeftijd en gezondheid komen niet uit het niets. Ronald Reagan, vóór Trump de oudste president van de Verenigde Staten, vertoonde aan het einde van zijn tweede presidentstermijn de eerste tekenen van alzheimer. Hij vergat vaak namen en het gebeurde wel eens dat hij tijdens belangrijke vergaderingen in slaap viel. Vijf jaar later werd alzheimer dan ook officieel bij Reagan geconstateerd. Deze gebeurtenis heeft sommigen doen beseffen dat leeftijd een belangrijk aandachtspunt kan zijn binnen het politieke milieu. Met ouderdom komen gebreken en het is een feit dat – in vergeleken met een jonge president – de kans veel groter is bij een oudere president dat hij tijdens zijn ambtstermijn achteruitgaat.

Ook Herman De Croo (Vlaams oud-minister, Open VLD) onderstreept in een interview met HLN dat “gezondheid van primordiaal belang is” wanneer je een politieke carrière ambieert. Zelf probeerde De Croo tijdens zijn lange politieke loopbaan steeds zo goed mogelijk ‘fit’ te blijven door regelmatig te sporten. Maar de beste training voor zijn psychische gezondheid vond De Croo net in zijn politieke functie: “Veel werken was voor mij de beste training en dat wordt een gewoonte. Elke dag is een uitdaging - je leest, leert en schrijft veel. Die prikkelende nieuwsgierigheid heeft een positief effect op de mentale gezondheid” (HLN, 8 november 2020). Hoewel hij Biden door zijn ervaring als een competente, doorgewinterde politicus beschouwt, ziet De Croo de president - gezien zijn leeftijd - in 2024 niet opnieuw campagne meer voeren voor een tweede ambtstermijn.

Leeftijd als belangrijkste afweging bij het presidentschap?

Kunnen we stellen dat Joe Biden te oud is om president te zijn? De vraag naar leeftijd is relevant en hoort zeker bij de afweging die een kiezer hoort te maken, maar wél als onderdeel van een bredere beoordeling van iemands algemene gezondheid en bekwaamheid. Een goede gezondheid is dan ook van belang bij het uitoefenen van een politieke functie. Zeker als het gaat over het presidentschap binnen een internationale grootmacht. Maar waar trekt men de grens? Is een politicus met een chronische aandoening zoals reumatoïde artritis of type 2-diabetes per definitie dan uitgesloten voor de rol als president?

Niettemin is er geen enkele reden om aan te nemen dat een zeventiger, op basis van zijn of haar chronologische leeftijd, minder zou functioneren dan iemand van een jongere leeftijdscategorie. Variëteit op vlak van vitaliteit bij ouderen is immers enorm: er zijn tachtigers die nog ieder jaar op fietsvakantie vertrekken en zestigers die zorgbehoevend zijn en noodgedwongen thuiszitten. Een goede president is iemand die leiderschapskwaliteiten heeft, toegewijd is en de huidige maatschappelijke uitdagingen op een correcte, humanitaire manier aanpakt. En daar staat geen ‘houdbaarheidsdatum’ op.

Wij horen graag jouw mening!

Er gelden op dit moment geen maximale leeftijdsvoorwaarden voor presidentskandidaten in de VS. Vind jij dat er een maximale leeftijd ingevoerd moet worden? Motiveer je antwoord met inhoudelijke argumenten en verstuur deze naar info@vief.be.