Vief in gesprek met Chris Lomme

Chris Lomme is voor de eeuwigheid. Keek je destijds als kind ook naar ‘Schipper naast Mathilde’ op de BRT? Die reeks speelde in de beginperiode van de Vlaamse Televisie met Chris in de rol van het steeds vrolijke Marieke. Ze was toen, naast Nand Buyl - haar latere man -  een jonge spring-in-het-veld. Een onwaarschijnlijk aantal films en series later is ze 82 jaar. “Vraag me niets over mijn leeftijd. Ik spreek daar niet graag over. Ik heb géén leeftijd. De dag dat ze zeggen hoe oud je bent, ligt ge in uw graf”, zegt ze en het klinkt kordaat. 

Ze is 82, maar dat zie je niet en ze is nog steeds erg actief als actrice. Met hart en ziel, zoals al heel haar leven. “Ik bereid op dit moment een film voor die ze in januari beginnen draaien. Ik kijk er enorm naar uit. Jan Verheyen is de regisseur. De film vertelt het verhaal van de brand in de Brusselse Innovation zoveel jaar geleden. Normaal zouden de opnames al zijn bezig geweest, maar corona stak er een stokje voor. Na Nieuwjaar gaan ze eraan beginnen. Er staat dan ook nog een toneelstuk op stapel.” 

Chris Lomme is, zoals haar carrière, eindeloos. Het aantal films waarin ze acteerde of het aantal toneelstukken waarin ze optrad zijn niet te tellen, maar ook zij onderging, zoals wij allemaal corona. “Ik beleefde het zoals iedereen, het was moeilijk en zwaar. Ik kon er zelf gelukkig aan ontsnappen, maar die ellende zorgde ervoor dat ik mijn ding niet meer kon doen. Ik voelde me niet goed bij al dat thuiszitten. Ik kookte wel mijn eigen potje, maar als het klaar was, liet ik het staan. Zo alleen zijn is maar niets. Ben ik blij dat we ondertussen weer naar buiten kunnen.” 

We weten allemaal dat corona dubbel lastig was voor artiesten. Optredens konden niet meer. Hoe heb jij dat ervaren? 

“Hetzelfde. Ik deed op het moment van de uitbraak een poëzieprogramma, ik las gedichten op muziek, maar dat werd on hold gezet en uitgesteld. Jammer, want ik vond het erg leuk. Ik houd enorm veel van poëzie en gedichten. Ik kan er u een hele reeks van buiten opzeggen. Ik doe dat trouwens regelmatig om alert te blijven, eentje ’s morgens, eentje ’s avonds.” 

Acteren was er dus niet bij het voorbije anderhalf jaar. 

“Neen. Ik heb het enorm gemist. Acteren is mijn leven. Het is voor een deel ook mijn geluk.” 

Je lijkt altijd vrolijk, altijd goedgemutst. 

“Een beetje toneel he. (lacht) Wie is altijd gelukkig? Ik ben passioneel, maar geen optimist. Ik ben een fatalist met veel humor. Het ouder worden draagt daar zijn steentje toe bij.” 

Je woont tegenwoordig in Anderlecht, Chris, maar je bent West-Vlaamse van afkomst. 

“Ik kom uit Kortrijk.” 

Is het waar dat je in het Frans bent opgegroeid? 

“In het West-Vlaams en in het Frans. In het francofone bourgoismilieu spraken we Frans, sowieso. Bovendien was vanaf mijn negen jaar op internaat in Doornik in Wallonië. Heel veel Frans dus. Ik kan erin denken, ook schrijven. Zelfs over de meest persoonlijke dingen. ” 

Terwijl je een super actrice bent in het Nederlands. 

“En toch ben ik pas later op het Nederlands overgeschakeld. Poëzie zou ik in Nederlands niet kunnen schrijven, daar is mijn taal niet sterk genoeg voor. Die achterstand haal je niet meer in.” 

Hoe ben je in die wereld van theater terecht gekomen? 

“Door mijn ouders die allebei in het amateurtheater zaten. Mijn moeder zong bovendien, ze was sopraan. Ze wou operazangeres worden, maar dat kon toen niet. Ze was een heel mooie vrouw met heel veel talenten. Ik keek op naar die dingen.” 

Steunden ze je onmiddellijk in je plannen? 

“Niet in het begin. Als hobby zagen ze toneel en zo wel zitten, maar als beroep, oei. Ikzelf wilde niets anders. Ik was 15 jaar toen ik in Kortrijk naar het conservatorium ging. Ik volgde er voordracht en muziek. Ik heb samen met mijn vader Antigone gespeeld op mijn 16^de. Op mijn 18^de ging ik naar het conservatorium in Brussel. In de twee landstalen.” 

Speelde je in het Frans? 

“Ja. Mijn eerste theaterstuk was in het Frans. Maar ik had altijd de indruk dat ik me niet helemaal kon geven, in het Nederlands wél. In die eerste periode had ik wél een beetje een Frans accent. Ik heb dat er moeten uitwerken. Maar eens dat een feit was, ben ik erg veel van het Nederlands beginnen houden.” 

Wat vind je van ouder worden? 

“Er zijn leukere dingen, maar het is de enige manier om lang te leven. (lacht)” 

Leef je gezond? 

“Niet altijd, maar ik probeer het toch. Ik eet veel vis, superweinig vlees en nooit boter. Maar ik kan zondigen he, zoals iedereen, maar de kilo’s die er dan bijkomen, moeten er steeds weer af. Te dik is niet mooi en ook niet goed voor lijf en leden.” 

Beweeg je veel? Doe je aan sport? 

“Ik probeer goed voor mezelf te zorgen. Laat me zeggen dat ik een drie keer per week op de hometrainer fiets. Ik doe ook aan stretching. Ik doe ook aan gymnastiek. Je moet blijven bewegen. Ik train mijn spieren en mijn geheugen. Dat laatste is nodig, want het is keihard werken om een tekst in te studeren.  Ik heb daar tijd voor nodig, ik doe dat niet snel. Het is een moeizaam proces. Het is herhalen, herhalen en nog eens herhalen.” 

Je bent 82. Zijn er ongemakjes? 

“Ik heb wat last van artrose en ik sukkel met mijn been. Twee jaar en half geleden ben ik op de scène van mijn monoloog ‘Reverence’ gevallen. Ik lag een tijdje in de plaaster, maar zoveel tijd later doet het nog steeds pijn. Maar daar bijt ik doorheen, ik ben hard voor mezelf.” 

Het is geweten dat je erg zorgend bent. Je bent vrijwilligster in de palliatieve begeleiding. 

“Ja, één keer per week ga ik naar het palliatief centrum in Wemmel. Ik volgde er vooraf een cursus voor. Ik doe dat echt graag. Ik zou het zelfs vaker willen, maar ik heb het nog te druk.”   

Vanwaar de zin om dat te doen? 

“Als reactie op de fijne manier dat mijn eigen mama tijdens haar terminaal ziek zijn is begeleid door die bepaalde verpleegster. Zoveel warmte en liefde, zoveel geduld dat die vrouw doorgaf, was aanstekelijk mooi. Mijn mama hield van klassieke muziek, awel die dame zorgde ervoor dat er zoveel mogelijk klassieke muziek opstond. Om maar één voorbeeld te geven. Toen ik jong was, had ik eerder een kille relatie met mijn moeder, maar dat is met haar ziek zijn totaal veranderd.  Mama had terminale kanker. Ze had heel veel pijn.” 

Je had in de zorg moeten gaan. 

“Er zit iets van een verpleegster in mij, zeker. Dat ik het niet ben, beperkt me nu in mijn bezigheid als vrijwilligster. Ik mag enkel begeleiden, voor de zorgen is altijd een gediplomeerd iemand nodig. Weet je wat ik wilde worden toen ik twaalf jaar oud was? Missionaris. Niet zozeer voor de zieltjes, maar wel om in het buitenland mensen te gaan verzorgen.” 

Chris Lomme verpleegster… 

“Ik denk soms dat dat mijn andere bestemming zou kunnen geweest zijn. Het sluit meer aan bij wie ik ben. In het dagcentrum zorg ik voor twaalf mensen. Ik kan niet veel meer doen dan ze wat moed geven. Dat lukt me. Dat heeft niets met acteren te maken. Het is kijken naar de mensen en glimlachen. Ik doe wat animatie met hen. Ik zing liedjes, ik vertel moppen.” 

Je moest je ouders afgeven, maar ook je man Nand Buyl. 

“Nand was mijn grote liefde. Hij was 86 toen hij overleed. We waren bijna 50 jaar samen. Hij was 16 jaar ouder dan ik. We leerden elkaar kennen op de set van Schipper Naast Mathilde, Nand was de schipper. Hij was zelf een onwaarschijnlijk goed acteur die mij inspireerde en aanporde. De eerste stand-upcomedian van ons land, zeg ik vaak. Hij kon improviseren dat je het niet voor mogelijk hield. De liefde die wij hadden zal altijd blijven. Die slijt nooit, maar je berust er wel in. Ik ben sereen geworden in zijn dood. Hij wilde niet verder aftakelen, dat is ook niet gebeurd. Ik ben heel blij dat ik lang een fantastische man had, hoewel het niet altijd simpel was. (lacht)” 

Hoe kijk je terug naar die rol van Marieke? 

“Dat was een overpopulaire rol. Het zorgde ervoor dat ik in Vlaanderen niet meer werd gevraagd als actrice. Ik was Marieke, ik kon niets anders zijn. Die bekendheid was heel zwaar. Pas op, ik ben graag bekend, maar toen was het erover. (lacht) Hoeveel huwelijksaanzoeken ik toen kreeg. Zakken vol brieven ook. Ik kon nergens komen of ik moest een uur handtekeningen zetten. Ik ben toen bij manier van spreken naar Nederland gevlucht om te herbronnen wat perfect is gelukt. Op twee jaar tijd draaide ik in Nederland 20 films, Dokter Vlimmen o.a.” 

Begreep je de impact van ‘Schipper Naast Mathilde? 

“Er was toen maar één programma. En TV werd nog als een wonder beschouwd. Alles zat in een eerste fase. Ik weet nog dat de eerste afleveringen live werden uitgezonden. De pionierstijd die indruk maakte op de mensen.”  

We zijn nu zestig jaar later. Denk je aan stoppen met acteren? 

“Neen, zolang ik kan, wil ik het blijven doen. Ik besef evenwel dat ooit de dag komt dat toneel en film niet meer zullen kunnen, maar ik zal er klaar voor zijn. Ik bereid me nu al voor op die dag. Ik denk niet dat ik in een zwart gat zal belanden.” 

Hoe zie jij je oude dag? 

“Ik heb zelf geen kinderen, maar ik heb een super familie en veel vrienden, maar ik wil niet dat die voor mij moeten zorgen. Dat hoeft niemand te doen. Ik wil hen dat niet aandoen. Ik ben daar te ijdel voor. Ik zie me samen met mijn zus in een seniorie belanden waar we ons laten verzorgen. Ik heb ook al mijn begrafenis geregeld. Ik vond dat ik daar niet moest mee wachten.” 

Vind je het erg dat je geen kinderen hebt? 

“Ik betreur het niet. Het leven is nu zo.” 

Je hebt in veel interviews verteld dat je ooit een abortus liet uitvoeren. 

“Ik had toen geen keuze. Ik was 19 jaar. Ik speelde op dat moment Marieke. Ik zou die rol zijn kwijtgeraakt moest ik zwanger zijn gebleven. De vorige actrice van Marieke was op straat gezet omdat ze in verwachting was. Hoewel het toen verboden was, liet ik het kindje wegnemen. Ik had op dat moment te veel passie voor mijn werk. Ik leidde ook een heel onregelmatig leven. Ik zou het kindje nooit zelf hebben kunnen opvoeden, terwijl ik dat wel zou hebben gewild hebben...” 

Tekst en foto's: Noël Truyers

ga terug