Bescherm jezelf tegen phishing met deze handige tips

Phishing is een vorm van online oplichting waarbij criminelen zich voordoen als een betrouwbare organisatie of persoon om gevoelige informatie te stelen. De term “phishing” is afgeleid van het Engelse woord “fishing” (vissen), omdat oplichters als het ware proberen om belangrijke informatie van hun slachtoffers te “vissen” met misleidende berichten. Ze versturen e-mails, sms’jes of berichten die er officieel uitzien en verleiden je om op een link te klikken, inloggegevens in te vullen of een bijlage te openen. Soms doen ze zich voor als je bank, een overheidsdienst of een bekende webshop, maar ze kunnen ook accounts van familieleden of vrienden nabootsen. Je krijgt dan bijvoorbeeld een bericht van een “vriend” die dringend geld nodig heeft of een familielid dat vraagt om een link te openen. Door angst of urgentie te creëren, hopen oplichters dat je snel handelt zonder na te denken. Alert blijven en verdachte berichten kritisch bekijken is de beste bescherming tegen phishing. Hieronder vind je 10 tips die je kunnen helpen om een phishingaanval te voorkomen.

1. Geef nooit je pincode of wachtwoord door

Banken, overheidsdiensten en betrouwbare bedrijven vragen nooit om wachtwoorden, pincodes of andere gevoelige informatie via e-mail of telefoon. Als je zo’n verzoek krijgt, is dat vrijwel zeker een phisingpoging. Geef nooit je inloggegevens door en vul ze niet in op verdachte websites. Bovendien is het aangeraden om voor elk account een sterk en uniek wachtwoord te gebruiken Als je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt en het komt in verkeerde handen, kunnen oplichters gemakkelijk toegang krijgen tot al je accounts.

2. Controleer de afzender

Bij phishing proberen oplichters je te misleiden door valse e-mails of berichten te sturen die afkomstig lijken van een betrouwbare bron. Het is daarom cruciaal om altijd de afzender te controleren voordat je op een link klikt of bijlagen opent. Let op verdachte e-mailadressen, spelfouten in de naam of afwijkende domeinnamen die net echt lijken, maar subtiel verschillen.

3. Contacteer je gesprekspartner bij twijfel

Krijg je een bericht van een familielid of vriend die dringend geld nodig heeft? Bel die persoon dan zelf even op om te checken of het echt klopt. Ook als je twijfelt of een bericht afkomstig is van een bepaalde instantie, contacteer je hen best via het officiële telefoonnummer of website. Beter even dubbel checken dan in de val trappen.

4. Klik niet op een vreemde link

Oplichters verbergen vaak gevaarlijke links achter korte of misleidende URL’s. Zweef eerst met je muis boven de link (zonder te klikken) om de volledige domeinnaam te zien. Controleer of deze overeenkomt met de officiële website van de afzender en let op subtiele afwijkingen, zoals extra tekens of spelfouten. Kijk na of de domeinnaam (het woord voor .be, .com, .eu, .org… en voor de allereerste “/”) de echte naam van de organisatie is. Een bijkomende tip is om niet door te klikken vanuit het bericht naar de website, maar er zelf rechtstreeks naar te surfen. Ook bij QR-codes moet je voorzichtig zijn: ze kunnen je ongemerkt naar een valse website leiden. Scan alleen codes van betrouwbare bronnen en controleer de URL voordat je verder klikt.        

5. Open geen verdachte bijlagen

Phishingberichten bevatten vaak bijlagen die je apparaat kunnen infecteren met schadelijke software. Deze bijlagen kunnen eruit zien als een normaal bestand, zoals een factuur of een document, maar als je ze opent, kan je apparaat besmet raken. De schadelijke software kan je persoonlijke gegevens stelen of je apparaat blokkeren zodat je pas weer toegang krijgt als je betaalt. Het is dus belangrijk om nooit bijlagen te openen van onbekende afzenders of als de e-mail verdacht lijkt.

6. Wees wantrouwig bij onverwachte berichten

Krijg je een mail dat er een pakket onderweg is maar je hebt niets besteld? Heb je een prijs gewonnen maar je hebt niet meegedaan aan een wedstrijd? Krijg je onverwacht geld terug van je nutsvoorzieningsmaatschappij? Onverwachte berichten zoals deze moeten alarmbellen laten afgaan. Als iets te mooi lijkt om waar te zijn, is het dat vaak ook.

7. Laat je niet opjagen door dringende berichten

Phishingberichten spelen in op je emoties door een gevoel van urgentie te creëren. Ze waarschuwen bijvoorbeeld dat je account direct geblokkeerd wordt, dat er een verdachte betaling is uitgevoerd of dat je een kans misloopt als je niet meteen actie onderneemt. Dit is precies wat oplichters willen: dat je in paniek snel klikt zonder na te denken. Laat je niet onder druk zetten en neem de tijd om het bericht kritisch te bekijken.

8. Temper je nieuwsgierigheid

Phishingberichten proberen vaak je nieuwsgierigheid te prikkelen door in te spelen op zinnen als "Wauw, heb je dit al gezien?" of "Kun je geloven dat dit gebeurt?" Ze creëren een gevoel van nieuwsgierigheid en spanning, waardoor je sneller geneigd bent om op een link te klikken of een bijlage te openen. Dit is precies wat oplichters willen: je in een impulsieve reactie brengen zonder dat je echt nadenkt over de mogelijke risico's. Het is belangrijk om deze verleiding te weerstaan. Als je een bericht krijgt dat je nieuwsgierig maakt, vraag jezelf dan altijd af of het echt nodig is om te klikken.

9. Let op de schrijfstijl

Vroeger waren phishingberichten vaak makkelijk te herkennen aan slechte grammatica en vreemde zinsconstructies, maar tegenwoordig schrijven oplichters steeds professioneler. Veel valse e-mails en berichten bevatten correct taalgebruik en zien er overtuigend uit, waardoor ze moeilijk te onderscheiden zijn van echte communicatie. Toch zijn er subtiele signalen waar je op kunt letten: een net iets andere schrijfstijl dan je gewend bent van de organisatie, een te algemene aanhef (“Geachte klant” in plaats van je naam) of een overdreven dringende toon.

10. Wees extra kritisch naar mails in je spamfolder

Phishingmails belanden vaak in je spamfolder, omdat e-mailproviders deze berichten herkennen als verdacht. Het is belangrijk om je spamfolder regelmatig te controleren, maar wees voorzichtig met het openen van deze berichten. Als je een e-mail in je spamfolder ziet die je niet verwacht, open deze dan niet en klik niet op links of bijlagen. Markeer de e-mail als spam en verwijder deze direct om jezelf te beschermen tegen phishingpogingen.