Vief in gesprek met Hilde en Marian, twee pioniers voor de Brusselse LGBTQI+ gemeenschap

LGBTQI+ ouderen vormen een vaak vergeten groep. Sommigen gaan op latere leeftijd, onder de druk van een toegenomen mate van afhankelijkheid, zelfs terug in de kast. Ze vrezen voor de vooroordelen van anderen. Ze groeiden immers op in een tijd dat een “andere geaardheid” taboe was. Doorheen hun leven zagen ze de maatschappij geleidelijk aan veranderen richting een meer gelijke samenleving. De weg die werd afgelegd zijn ze echter niet vergeten en er blijven vandaag ook nog torenhoge uitdagingen. Er blijven dus nog stappen te nemen. Een grotere zichtbaarheid en representatie van deze ouderen kan leiden naar een groter bewustzijn en een vrijere maatschappij.

In het kader daarvan sprak Vief met twee pioniers en activisten van de LGBTQI+ ouderengemeenschap in Brussel, namelijk Marian Lens (midden op de foto) en Hilde De Greef (rechts op de foto).

Dag Hilde en Marianne, wat bracht jullie naar Brussel?

Hilde: Vroeger woonde ik in het Pajottenland en door een afgesprongen relatie wou ik mijn leven over een andere boeg gooien en ben ik verhuisd naar Brussel. Er waren twee dingen die ik doodgraag deed: omgaan met vrouwen en lezen. Ik ben lid geworden van een vrouwenboekenclub in de bibliotheek en actief lid en vrijwilliger geworden bij Artemis (lesbische boekenwinkel). Daar is mijn activisme gegroeid.

Marian: Eind jaren 1970, toen ik 19 jaar was, vluchtte ik weg van mijn familie doordat ik niet aanvaard werd zoals ik was. Mijn broers beschikten over veel vrijheid (uitgaan, laat thuis komen, geen kook- en kuiswerk,…). Ik was met sociologische studies begonnen, en kon zelden naar conferenties gaan, doordat er vaak laat geen bussen meer waren. Toch mocht ik niet buitenhuis gaan slapen. Mijn lesbisch zijn werd ook gezien als een schande door iedereen, door mijn familie en door de maatschappij. Ik ben dus uit woede en een groot verlangen naar vrijheid in Brussel gaan wonen. Ik heb een studentenjob gezocht om al mijn kosten te kunnen dekken (eten, logeren, studiekosten, boeken, enz.). Later heb ik een lening moeten nemen, die ik jarenlang aan de universiteit heb moeten terugbetalen. Het waren zeer zware jaren. Maar ik heb er totaal geen spijt van, ik zou vandaag opnieuw dezelfde keuzes maken. Onafhankelijkheid en respect zijn voor mij de allerbelangrijkste waarden.

Hoe kwamen jullie terecht bij het RainbowHouse? Of misschien beter gezegd, hoe kwam het RainbowHouse bij jullie terecht?

Marian: Nog beter. Wij hebben het huis zelf opgericht. Er waren toen slechts 6 verenigingen die met het project van een Brussels regenbooghuis startten (vandaag zijn er meer dan 70 verenigingen bij het RainbowHouse aangesloten). Met Artemis brachten wij, Hilde en ik, de enige lesbische vereniging in. Ik stelde de statuten van het huis op, met een vereist evenwicht tussen lesbische en homo-verenigingen. Dit was totaal nieuw binnen de maatschappij, en zelfs binnen de bewegingen.

Wat vinden jullie de belangrijkste verwezenlijkingen voor de LGBTQI+gemeenschap?

Marian: Tegenwoordig vinden vele jongeren alles omtrent LGBTQI+ veel vanzelfsprekender. Het is op maatschappelijk niveau gezien een zeer snelle vooruitgang in de mentaliteiten. In 2023 vieren we het 20-jarig bestaan van het wettelijk huwelijk tussen twee personen van hetzelfde geslacht. België was in 2003 het 2^de land ter wereld, na Nederland, dat deze mogelijkheid voorzag. Ja, met onze strijd hebben we op korte termijn enorm veel bereikt. En nochtans waren we met heel weinig die het lef hebben gehad deze gelijkheid aan rechten te eisen, en het mogelijk maakten dat het voor iedereen te verkrijgen was.

Wat zijn de grootste uitdagingen voor oudere generaties binnen de LGBTQI+ gemeenschap?

Hilde: LGBTQI+ ouderen willen blijven leven zoals zij zelf verkiezen, met respect voor de keuzes die zij maken en in alle veiligheid. Dat wil zeggen veiligheid in hun eigen directe woon- en leefomgeving, binnen maatschappelijke organisaties en in de openbare ruimte. Belangrijk voor hen is empowerment en ontmoetingsmogelijkheden met gelijkgestemden. LGBTQI+ senioren hebben behoefte aan een omgeving waar aandacht is voor seksuele diversiteit. Zij benadrukken behoefte te hebben aan individuele ondersteuning en hulp bij het ontwikkelen van een sociaal netwerk. Daarnaast moeten maatschappelijke organisaties randvoorwaarden scheppen om een adequaat aanbod voor LGBTQI+ senioren te realiseren. Deze organisaties bevinden zich op alle niveaus in het Brussels gewest. Overal waar senioren aanwezig zijn, zitten ook LGBTQI+ senioren, maar zeer dikwijls verstopt en terug in de kast. Daarom willen wij met onze werking al deze organisaties een kapstok geven om hen te helpen in hun diversiteitsbeleid.

Waarom is het zo belangrijk dat er een speciale vereniging is die specifiek de rechten van LGBTQI+ ouderen verdedigt?

Hilde: De Rainbowambassadors willen zorgen voor een goede toekomst van LGBTQI+ senioren. Deze vormen een vergeten groep, en dus willen we de samenleving attent maken op hun bestaan. We willen hun welzijn vergroten, de ouderensector sensibiliseren omtrent hun specifieke noden en een openheid naar een brede diversiteit creëren. Wij vormen een netwerk van Rainbowambassadors met regionale werkingen over heel België. 

Een laatste vraag, wat is de beste manier om te komen tot een positieve en genuanceerde beeldvorming van LGBTQ+ senioren?

Marian: Dezelfde aandacht, respect, zorg en zichtbaarheid besteden aan LGBTQ+ senioren. Er is nog veel werk aan de winkel, maar dit is haalbaar. Zeker als je bekijkt wat we reeds allemaal hebben kunnen bereiken in zo’n korte tijd in België. Laten we tonen dat ook op het gebied van ouderen België een voortrekkersrol kan spelen.

Dat hopen wij ook ten zeerste, bedankt voor het interview!