Aanbevelingen omtrent de samenstelling van een lokale ouderenadviesraad

Er zijn weinig wettelijke regels omtrent de samenstelling van een lokale ouderenadviesraad (ook wel genoemd: ouderenraad/ seniorenraad/ adviesraad). Dit is echter wel belangrijk aangezien de leden van de adviesraad idealiter een signaal-en adviesfunctie bekleden. Vief geeft zes aanbevelingen omtrent de samenstelling. Deze aanbevelingen kunnen vanuit de ouderenraad overgemaakt worden aan het lokale bestuur of de bevoegde schepen aangezien zij bij reglement de concrete vorm en werking van de ouderenraad dienen uit te schrijven indien ze beslissen er een te organiseren.

1. Representatieve samenstelling

De lokale ouderenraad dient de belangen van alle ouderen in de gemeente te verdedigen. Daarom is het aangeraden dat de leden van de ouderenraad een representatieve weergave vormt van alle ouderen uit de gemeente zodat er verschillende stemmen weerklinken. Er dient representativiteit te zijn op verschillende vlakken:

• Sociaal-economische status
• Etnisch-culturele achtergrond
• Gender (zie aanbeveling 2)
• Regio: stad vs. platteland
• Al dan niet aangesloten zijn bij een vereniging (zie aanbeveling 3)
• Leeftijd
• Expertise

Alle bovenstaande kenmerken kunnen ervoor zorgen dat personen andere beleidsaccenten leggen. Het is daarom net interessant om een mix van verschillende leden in de adviesraad te hebben zodat een brede waaier aan meningen weerklinkt.

Voorbeeld: Als er voornamelijk mensen die in een stadsgedeelte wonen vertegenwoordigd zijn, kan dit ertoe leiden dat er weinig aandacht gaat naar de toegankelijkheid van de naburige dorpen.

Voorbeeld: Iemand van 65 jaar kan andere noden en behoeften hebben dan iemand van 85 jaar. Zo kunnen beide leeftijdscategorieën de versnelde digitalisering anders ervaren en hier verschillende beleidsvragen en -problemen rond formuleren.

Indien er leden met bepaalde kenmerken ontbreken in de adviesraad kunnen personen met een passend profiel aangesproken worden met de vraag of zij willen deelnemen. Hierbij is het interessant om te  benadrukken dat hun participatie een meerwaarde is omwille van hun ervaring en expertise. Daarnaast is er de mogelijkheid om open vergaderingen te organiseren, waar elke geïnteresseerde naartoe mag komen. Belangrijk hierbij is om te realiseren dat open raden niet automatisch leiden tot een representatieve vertegenwoordiging van de oudere bevolkingsgroep. Het is daarom noodzakelijk dat de vergaderingen via verschillende kanalen bekendgemaakt worden, laagdrempelig zijn en dat bepaalde groepen specifiek gevraagd worden om deel te nemen. Naast de open werking, is het inrichten van werkgroepen rond specifieke thema’s een manier om bepaalde personen te bereiken. Sommige mensen zijn namelijk niet geïnteresseerd om maandelijks vergaderingen bij te wonen over diverse thema’s maar willen zich daarentegen wel erg inzetten voor een onderwerp dat erg aanleunt bij hun interessegebied.

Voorbeeld: De Mechelse Ouderenraad kent een open werking waaraan elke Mechelse 60+’er mag deelnemen. Er zijn verschillende werkgroepen waaraan je naargelang interesse aan kan participeren: team adviezen, team communicatie, team vereenzaming, team verenigingen, team digitale geletterdheid en team mobiliteit.

2. Man-vrouw verhouding

Een van de weinige verplichtingen voor de samenstelling van een adviesraad is de man-vrouw-verhouding. In het Decreet Lokaal Bestuur staat in artikel 304 § 3: “… Ten hoogste twee derde van de leden van de raden en de overlegstructuren (…) is van hetzelfde geslacht. Als dat niet het geval is, kan niet op rechtsgeldige wijze advies worden uitgebracht”. Het is aangeraden om een lijst van effectieve leden van de adviesraad bij te houden zodat de man-vrouw verhouding bekeken kan worden.

Meer informatie over de man-vrouw verhouding in adviesraden kan je lezen via https://adviesraden.be/man-vrouwverhouding/.

3. Onafhankelijke leden

In lokale ouderenraden zitten vertegenwoordigers van lokale ouderenverenigingen. Zij verdedigen de belangen van hun vereniging, vrijwilligers en leden. Daarnaast zorgen zij ervoor dat er ideologische strekkingen aan bod kunnen komen.

Voorbeeld: In meer dan 150 lokale ouderenraden zit een vertenwoordiger wegens Vief waardoor de noden en behoeftes van duizenden Vief-leden behartigd worden.

Echter zijn er veel ouderen die niet of amper deelnemen aan het verenigingsleven. Het is belangrijk dat ook zij vertegenwoordigd worden. Dit kan door het toelaten van onafhankelijke leden in de adviesraad. Vief raadt aan om te pleiten dat een derde van de leden niet verenigingsgebonden is.

4. Vertegenwoordiging van de woonzorgsector en lokale dienstencentra

Het woonzorgbeleid (het vroegere rusthuizenbeleid) is een ingewikkelde materie met  eigen, specifieke noden. Daarnaast zijn residentiële ouderen vaak niet in de mogelijkheid om zelf te participeren aan adviesraden. Vief raadt aan om te zorgen dat er een vertegenwoordiger van de lokale residentiële instellingen zetelt in de adviesraad. Ook de samenwerking met lokale dienstencentra kan interessant zijn aangezien zij regelmatig signalen van ouderen oppikken.

Voorbeeld: In de seniorenraad van Oudenaarde is er ruimte voor afgevaardigden van woonzorgcentra, het lokaal dienstencentrum, de lokale politie, aangeslotenen bij seniorenverenigingen, niet-aangeslotenen en deskundigen.

5. Vertegenwoordiging van het beleid binnen de adviesraad

Om een directe link met het beleid te voorzien is het aangeraden dat ondersteunende ambtenaren, ouderenbeleidscoördinatoren… de adviesraad bijwonen. Echter kunnen gemeenteraadsleden en leden van het college van burgemeester en schepenen geen stemgerechtigd lid zijn van de adviesraad, dat is wettelijk bepaald. Hun rol is dus louter adviserend en ondersteunend.

Voorbeeld: In de seniorenadviesraad van Brugge zetelen de schepen voor seniorenbeleid, de voorzitter en een afgevaardigde van het OCMW en de seniorenconsulent van de stad Brugge als niet-stemgerechtige leden. Daarnaast neemt de dienst Welzijn het secretariaat van de adviesraad op zich.

6. Uitwisseling en samenwerking tussen de adviesraden

Verschillende adviesraden zijn soms met dezelfde kwesties bezig. Het is dan ook nuttig om uitwisseling en samenwerking tussen de verschillende adviesraden te voorzien. Om dit te bewerkstellingen is het aangeraden om een vertegenwoordiger van de andere adviesraden te voorzien wanneer er thema’s besproken worden waar ook zij betrokken bij zijn.

Voorbeeld: De seniorenraad en cultuurraad van Gent werkten enkele jaren geleden samen om lokale cultuurparticipatie bij ouderen op te krikken.

Bronnen

- https://www.mechelen.be/mechelse-ouderenraad
- https://adviesraden.be/man-vrouwverhouding/
- https://www.oudenaarde.be/nl/bestuur/neem-deel-aan-het-beleid/adviesraden/seniorenraad 
- https://ouderenraden.be/sites/default/files/downloads/brochure%20lokaal-web%28def%29.pdf
- http://wp.cultuurmariakerke.be/wp-content/uploads/cultuurparticipOuderen.pdf
- https://www.brugge.be/seniorenadviesraad

 

ga terug