Wat te doen bij een vermoeden van ouderenmis(be)handeling

15 juni is de Internationale dag tegen Ouderenmis(be)handeling. Hoewel er niet veel cijfers beschikbaar zijn, schat de Wereldgezondheidsorganisatie dat 1 op 6 60-plussers ouderenmis(be)handeling meemaakt. In Vlaanderen zijn er wekelijks gemiddeld 22 meldingen van geweld bij ouderen. Hulpverleners vermoeden dat dit maar het topje van de ijsberg is, omdat ouderen er vaak niet voor durven uit te komen. Hoog tijd dus om de problematiek aan de kaak te stellen en enkele tips te geven wat jij kan doen bij vermoedens van ouderenmishandeling.

Ouderenmis(be)handeling komt overal voor en kan dus ook voorkomen in jouw omgeving. Het is niet zo dat mishandeling altijd leidt tot fysiek leed, ook steeds terugkerende handelingen die emotionele of materiële schade berokkenen, worden gerekend tot mishandeling. Het is echter niet altijd zo gemakkelijk om zorgsituaties waar mishandeling aan te pas komt, te herkennen. Bovendien heeft de zorgverlener zelf niet altijd in de gaten dat de zorgsituatie aan het ontsporen is.

Stel je bijvoorbeeld het volgende voor: een man van rond de vijftig staat in voor de zorg van zijn moeder. Zijn moeder is een beetje in de war, waardoor het wel eens kan gebeuren dat ze ’s nachts opstaat en in de kasten begint te rommelen. De man verdraagt deze situatie niet meer en vraagt de huisarts om slaapmiddelen voor zijn moeder. Als hij overdag boodschappen gaat doen, sluit hij zijn moeder op, zodat ze geen rommel kan maken en geen handelingen kan verrichten die gevaarlijk zijn, zoals bijvoorbeeld het gasvuur opzetten. Gedurende de tijd dat hij weg is, heeft de moeder dorst heeft. De man denkt dat hij maatregelen treft om zijn moeder veilig te houden, maar eigenlijk is de zorgsituatie volledig aan het ontsporen. Op zo’n moment is het belangrijk dat er iemand aan de alarmbel trekt. Wat kan jij doen als je zo’n vermoeden hebt van ouderenmis(be)handeling?

1. Let op mogelijke signalen bij de ouderen. Oudermishandeling is niet altijd even gemakkelijk te herkennen. Soms heb je gewoon het gevoel dat er iets niet klopt. Blauwe plekken, veranderingen in gedrag, plotselinge aanwezigheid van angst en geldgebrek zijn aanwijzingen dat er wel eens iets mis kan zijn. Ook uiterlijke kenmerken, zoals kapotte kleren of een vuil en rommelig huis kunnen signalen van ouderenmis(be)handeling zijn. Let ook eens op de manier waarop de oudere reageert op de vermoedelijke pleger. Is de oudere blij om de zorgverlener terug te zien?

2. Praat over je zorgen. Heeft het vermoedelijke slachtoffer misschien een familielid dat af en toe langskomt? Spreek deze persoon eens aan over je ongerustheid. Misschien zorgt dit ervoor dat het familielid zijn vermoedens kan samenleggen met die van jou, waardoor je een beter zicht hebt op de situatie van de oudere.

3. Ga in gesprek met de oudere. Een praatje is al voldoende om te laten weten dat er op jou gerekend kan worden. Op die manier heeft de oudere bovendien het gevoel dat hij/zij niet alleen is en ergens terecht kan.

4. Ga in gesprek met de vermoedelijke pleger. Het is immers heel belangrijk dat de situatie bespreekbaar wordt. Door te zwijgen of de toestand toe te dekken, wordt er helemaal niets opgelost. Stel hierbij open vragen, door bijvoorbeeld te vragen hoe het gaat met de verdeling van de zorgtaken. Vind je dat bepaalde zaken niet door de beugel kunnen? Val de pleger dan niet aan, maar beschrijf de ongezonde situatie. Vertel hem/haar dat het op deze manier niet verder kan: niet voor de oudere, maar ook niet voor de zorgverlener.

5. Meld je vermoedens bij de huisarts van de oudere. Huisartsen worden opgeleid om in gesprek te gaan met de oudere, maar ook met de vermoedelijke pleger. Doordat de huisarts de patiënt meestal erg goed kent, zal hij/zij sneller veranderingen in gedrag herkennen. Vaak kent de arts tevens de mantelzorgers, waardoor hij/zij sneller een inschatting kan maken van de situatie.
    
6. Wil je graag een vermoeden van ouderenmis(be)handeling melden? Dat kan bij volgende meldpunten:

1. Professionelen kunnen terecht bij het Vlaams Ondersteuningscentrum Ouderenmis(be)handeling op het nummer 078 15 15 70
2. Er bestaat tevens de hulplijn 1712. Hierop kan iedereen bellen die een vermoeden heeft van ouderenmishandeling.

Bronnen:

https://kampen.online/vijf-dingen-die-je-kunt-doen-bij-vermoedens-van-ouderenmishandeling/

https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/06/14/ouderenmis-be-handeling/

https://www.facebook.com/photo?fbid=651645283670036&set=a.487014210133145