Tijdig nadenken over en plannen van een waardig levenseinde. Een goed idee?

Van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat plan je: het uur van opstaan, welk ontbijt, begin en einde van de werkuren, de afspraken, welke boodschappen, al dan niet kiezen voor een huwelijk, voor kinderen, enz. Dat je ook plannen kan maken in het licht van je toekomstig sterven komt niet in je op of schuif je bewust voor je uit, naar later.

Toch is het belangrijk, bij 1 op 2 mensen wordt de stervensfase beïnvloed door medische handelingen of beslissingen. Het is daarom niet slecht om stil te staan bij wat je zelf wil, als toekomstige patiënt. Informeer je goed vooraf, wanneer je nog in goede gezondheid verkeert. Wat zijn jouw rechten als patiënt? Kan je zinloze medische handelingen weigeren? Wat is palliatieve zorg? Hoe zit de levensbeëindiging op verzoek in elkaar? Wat als je wilsonbekwaam bent? Welke voorafgaande wilsverklaringen zijn nuttig? Praat ook vooraf met je dierbaren over je wensen, inzichten en plannen hieromtrent. Dat vermijdt onduidelijkheden en verwarring wanneer het er op aan komt.

Het zelfbeschikkingsrecht
Ook de overheid heeft de voorbije decennia mogelijkheden gecreëerd om hierin duidelijkheid te verschaffen. Zo zijn er een aantal belangrijke wetten uitgevaardigd met als doel de zorg in het algemeen en de levenseindezorg in het bijzonder aan te passen aan wat leeft in de samenleving, nl. het zelfbeschikkingsrecht. De overheid heeft daarbij heel veel aandacht besteed aan de wilsonbekwaam geworden burger, zodat men ook met zijn wensen kan en moet rekening houden. Op  deze wetgeving steunt het gebruik van wilsverklaringen en zorgvolmachten.

We zijn het gewoon om ons financieel veilig te stellen door allerlei verzekeringen af te sluiten, dat vinden we normaal. We vinden dat heel wat minder logisch als het gaat over onze zorg en vooral over onze levenseindezorg: hoe wensen we verzorgd en behandeld te worden wanneer genezing er niet meer inzit of het einde nadert. Voornamelijk ouderen worden hiermee geconfronteerd. Toch kan men heel veel dingen voorafgaand regelen. Er is de negatieve wilsverklaring waarmee je therapeutische hardnekkigheid kan voorkomen, de wilsverklaring euthanasie als je in een onomkeerbaar coma terecht zou komen en de laatste wilsbeschikking waarmee je jouw afscheidsplechtigheid kan regelen. Daarnaast is er de verklaring van orgaandonatie en de zorgvolmacht. Allemaal complexe materies en om die reden is het belangrijk dat je goed geïnformeerd bent vooraleer je daarvoor stappen onderneemt.

LEIF
LEIF (LevensEinde InformatieForum) is een open initiatief van mensen en verenigingen die streven naar een waardig levenseinde voor iedereen, waarbij respect voor de wil van de patiënt voorop staat. LEIF stelt de zelfbeschikking van de burger en de patiënt centraal en helpt bij deze moeilijke materie. Ze stelt, bijvoorbeeld, een LEIF-plan ter beschikking van iedereen, een plan dat je bij je apotheker kan vinden. Je kan ook een LEIF-kaart aanvragen waarop vermeldt staat over welke wilsverklaringen je beschikt, zodat hulpverleners en artsen hier rekening mee kunnen houden. LEIF beschikt ook over sprekers die deze complexe wetgeving op een begrijpelijk manier voorstellen en heeft medewerkers die je helpen om formulieren in te vullen. Maar jij, de burger/patiënt, moet de eerste stap zetten.

Luc Proot, coördinerend LEIF-arts, en Barbara Roose, coördinator informatie en sensibilisatie
LEIF West-Vlaanderen

Voor meer informatie kan u terecht op de website www.leif.be.