Inkomensgarantie voor ouderen

Senioren die de eindjes moeilijk aan elkaar kunnen knopen, hebben in bepaalde gevallen recht op de inkomensgarantie voor ouderen. Deze uitkering wordt uitbetaald door de pensioendienst en vult meestal een pensioen aan. Maar deze inkomensgarantie kan ook los van een pensioen worden toegekend. Zowel (voormalige) werknemers in loondienst als zelfstandigen kunnen beroep doen op deze regeling.

De inkomensgarantie kan worden toegekend aan personen met de Belgische nationaliteit die ouder zijn dan 65 jaar. Die leeftijdsgrens zal geleidelijk aan worden opgetrokken tot 67 jaar (in 2030). Onder bepaalde voorwaarden kan er ook een inkomensgarantie worden toegekend aan EU-burgers, vluchtelingen en langdurig in België verblijvende personen die recht hebben op een Belgisch pensioen.

Een belangrijke toekenningsvoorwaarde is uiteraard de financiële nood. De bestaansmiddelen worden geëvalueerd. Hiermee wordt niet enkel het pensioen of het beroepsinkomen bedoeld. Eigenlijk worden alle soorten inkomsten meegerekend, zowel van de aanvrager als van diens partner: onroerende goederen, erfenissen, verkoopopbrengsten, spaargeld, onderhoudsgeld, renten, enzovoort. De berekening is zéér complex. Het is bijna onmogelijk om die te controleren zonder gespecialiseerde hulp. Het komt erop neer dat alle bestaansmiddelen worden samengeteld per inkomstensoort, waarbij er in elke categorie verminderingspercentages en vrijstellingen worden toegepast. Uiteindelijk komt men zo tot een bedrag dat een bepaalde drempel niet mag overschrijden, afhankelijk van de gezinssamenstelling (alleenstaande of samenwonende). Deze drempelbedragen wijzigen soms. Indien de berekening in twijfel wordt getrokken, is het raadzaam om professionele bijstand te zoeken (jurist, fiscalist, boekhouder, consultant).

Een andere toekenningsvoorwaarde is het hebben van een hoofdverblijfplaats in België. Elk verblijf van meer dan 2 dagen in het buitenland moet worden gemeld aan de pensioendienst. Indien deze melding niet gebeurt, wordt de inkomensgarantie als sanctie voor een maand geschorst. Een verblijf van langer dan 29 dagen in het buitenland leidt tot het verlies van de inkomensgarantie, tenzij de pensioendienst omwille van een “uitzonderlijke omstandigheid” toestemming heeft gegeven voor een langer verblijf. Deze uitzonderlijke verblijfsmachtiging moet op voorhand worden aangevraagd en kan niet langer duren dan 6 maand.

Het verblijf in België van een persoon die een inkomensgarantie ontvangt, wordt gecontroleerd. De overheid controleert dit via de postbode, die eenmaal per jaar op een willekeurig moment aanbelt op het domicilieadres met de vraag om de identiteitskaart te tonen (waarna een bevestigingsbrief wordt afgegeven). Indien de persoon in kwestie niet thuis is, kan de postbode opnieuw aanbellen op een ander tijdstip. Is deze persoon na drie bezoeken van de postbode niet thuis, dan moet er binnen de vijf werkdagen een verblijfsdocument worden ingevuld door de gemeente. Gebeurt dit niet, dan wordt de inkomensgarantie geschorst. Bij personen die (1) in een verzorgingsinstelling of woonzorgcentrum verblijven, of (2) ouder zijn dan 80 jaar, wordt deze controle niet toegepast. Naar mijn mening is de wetgeving op dit punt te streng. De vraag rijst of deze verblijfsvoorwaarden niet in strijd zijn met het Europees recht (voor een verblijf binnen de EU) en niet onnodig de privacy van ouderen schenden.

Het bedrag van de inkomensgarantie is afhankelijk van de gezinssamenstelling: alleenstaanden krijgen een hogere toelage dan samenwonenden. Eigen kinderen, kleinkinderen of ouders tellen echter niet mee. Alleen met hen samenleven onder hetzelfde dak, mag niet worden gezien als  “samenwoning” voor het ontvangen van een lagere inkomensgarantie. De inkomensgarantie kan worden verhoogd als men in een rusthuis verblijft.

De inkomensgarantie voor ouderen kan worden aangevraagd via “MyPension” of het gemeenteloket. Alle nodige bewijsstukken zullen dan moeten worden ingediend. Betwistingen over de berekening of toekenning van de inkomensgarantie kunnen binnen de 3 maand worden voorgelegd aan de arbeidsrechtbank.

Anthony Roegiers, advocaat
Je kan Anthony Roegiers op afspraak spreken in alle LM-kantoren in Oost-Vlaanderen.
0473 22 17 80 of advocaat.roegiers@proximus.be