Opinie – Laat de zorgbehoevende oudere niet de dupe worden van de vergrijzingsgolf

Mede door ons staatsbestel, heeft ons land een behoorlijke maar ingewikkelde ouderenzorg. Tevens merken we dat er onder jonge artsen weinig belangstelling leeft om zich te specialiseren in de geriatrie en ook is er de indruk dat geriatrie als medisch specialisme eerder stiefmoederlijk behandeld wordt door universiteiten.

Het is een mentaliteit die aan verandering toe is. Ouderen moeten volwaardig deel uitmaken van de maatschappij, temeer daar ze in aantal steeds groter worden. 

We staan er niet goed voor. Zeker niet in een land waar de gerontologie in de jaren ‘50 is ontstaan. De vergrijzingsgolf die op ons afkomt heeft overigens meer consequenties dan een aangepaste gezondheidszorg alleen, ook op vlak van huisvesting vormt het een uitdaging.  De buurten zijn niet aangepast aan ouderen en woonzorgcentra zijn niet de zaligmakende  oplossing.

Als je naar de Vlaamse woonzorgcentra kijkt, bedraagt de maandelijkse factuur meer dan 1800 euro. De dagprijs blijft er stijgen - en dan spreken we nog niet van de commerciële woonzorgcentra. Ondanks de toekenning van een zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden van 130 euro per maand, komen heel wat bewoners in woonzorgcentra elke maand geld te kort om hun factuur te betalen.  De toenemende vermarkting in de zorg- en welzijnssector is een evolutie die ons zorgen moet baren, omdat zij afbreuk doet aan het solidariteitsprincipe. Zo niet,  wordt dit ontegensprekelijk nefast voor de oudere bevolking  en ... voor onze gezondheidszorg.

Ook de  geestelijke gezondheidszorg van en voor ouderen baart grote zorgen. In onze samenleving staan we op het vlak van psychische zorg voor ouderen voor een aantal uitdagingen. Een ervan is de vaststelling dat ouderen moeilijk de weg vinden naar psychische zorg. In vergelijking met psychologen voor kinderen en volwassenen zijn er maar heel weinig psychologen  voor ouderen - laat staan een ouderenpsycholoog.   Ouderen moeten aangemoedigd worden om een bezoek aan de psycholoog niet uit te stellen wanneer ze geconfronteerd worden met mentale klachten. De hele samenleving moet actief hierbij betrokken worden, willen we het psychisch welzijn van de oudere bevolking naar een hoger niveau tillen. Daar worden we als samenleving in zijn geheel trouwens ook zelf beter van.

Ouderen zijn volwaardige burgers en hebben recht op vrijheid, kwaliteitsvolle zorg, een comfortabel zelfstandig leven, eerbiediging van woonst en bescherming tegen iedere vorm van achterstelling, discriminatie, uitsluiting of opsluiting.

Laat het ook duidelijk zijn dat de oudere bevolking niet alleen bestaat uit zorgbehoevenden, maar ook uit niet-zorgbehoevenden. M.a.w. een oudere moet op 2 manieren bekeken worden. Te vaak beschouwen de jongere generaties de ouderen als een last voor de samenleving op basis van "een oudere is meer ziek en zwakker dan een jongere". Het is een taboe, echter is het bijna wraakroepend de derde leeftijd automatisch gelijk te stellen met ongezond zijn. 

Niemand mag uitgesloten worden in de gezondheidssector, maar het solidariteitsgevoel brokkelt af. In onze steeds individualistische wordende samenleving worden keuzes gemaakt en dit opent ook deuren naar een duale geneeskunde. Ouderen zijn er het eerste slachtoffer van. We zeggen daarom  krachtig nee tegen het discrimineren op basis van leeftijd en op basis van vermogen. Zo leidt discriminatie tot onderbehandeling.

In het kader van de vergrijzing moeten we oog hebben voor de toenemende behoefte aan gezondheidszorgen. Daarom dient de gezondheidssector nog beter tegemoet te komen aan de noden van de ouderen op het vlak van de geneeskundige verzorging, rusthuisinfrastructuur en rusthuisaanbod, stimulering van de thuiszorg en bestaanszekerheid.  Er mag geen enkele maatschappelijke uitsluiting meer bestaan.

De wereld is niet klaar voor de vergrijzing. Er moet meer werk gemaakt worden van gespecialiseerde diensten in ziekenhuizen en het aantrekkelijker maken van het beroep van geriater en geriatrisch verpleegkundige. De toegankelijkheid van de gezondheidszorg voor ouderen is niet alleen een medisch aandachtspunt, maar ook een psychosociaal gegeven als we denken aan de problemen van ouderen op het vlak van eenzaamheid en isolatie.

De gevolgen van crisissituaties en de vergrijzing mogen niet afgeschreven worden op de ouder wordende patiënt.

Geert Messiaen – maart 2022